თურქეთის მოსახლეობის ეთნიკური შემადგენლობის შესახებ ბევრი სხვადასხვა ინფორმაცია არსებობს. უფრო სწორად, არ არსებობს, რადგან თურქეთის მოსახლეობის აღწერისას კითხვა რესპონდენტის ეთნიკური წარმოშობის შესახებ არ ისმება, შესაბამისად, ამ თემაზე საუბარი მხოლოდ სხვადასხვა გამოკვლევებით და მიახლოებითი მსჯელობითაა შესაძლებელი.
ზოგადად, თურქეთში ეთნიკური კუთვნილების თემა კარგა ხნის მანძილზე იყო ტაბუდადებული. ოსმალეთის იმპერიაში ყურადღება ძირითადად პიროვნების რელიგიას ენიჭებოდა, რაც გარკვეულწილად განსაზღვრავდა კიდეც მის ადგილს საზოგადოებაში, ამასთან არ უნდა დაგვავიწყდეს ისიც, რომ ბერძნები, სომხები და ებრაელები იმპერიის პერიოდში ცალკე "მილეთად" (ხალხად, ეთნოსად) ითვლებოდნენ. მათ უმეტეს შემთხვევაში, არავინ დევნიდა და პირიქით, საკმაოდ მდიდარ და გავლენიან ფენას წარმოადგენდნენ, რადგან ძირითდად ვაჭრობით და მევახშეობით იყვნენ დაკავებულები (ანუ იმ საქმიანობით, რაც მართლმორწმუნე მუსლიმს ეკრძალებოდა). მდგომარეობა მეოცე საუკუნის დასაწყისში შეიცვალა, როდესაც ოსმალეთის იმპერიაში ნაციონალისტურად განწყობილი ინტელექტუალებმა (მათ შორის რამდენიმე არათურქი, კერძოდ, ებრაელი იყო), ჩამოაყალიბეს "ახალგაზრდა თურქების" მოძრაობა. ამავე პერიოდში დაიწყო მწვავე დაპირისპირებები ეთნიკურ ნიადაგზე. პირველმა მსოფლიო ომმა ბოლო მოუღო ოსმალეთს და ქვეყნის გადასარჩენად და მასების მობილიზებისთვის მმართველმა ფენებმა ნაციონალიზმი გამოიყენეს. შესაბამისად, ოსმალეთის იმპერიის ყოფილმა მოქალაქეებმა ერთ დღეს აღმოაჩინეს, რომ ისინი თურქები გახდნენ, არადა უახლოეს წარსულში "თურქს", როგორც სალანძღავ სიტყვას, ისე გამოიყენებდნენ და ასე ანატოლიელ პროვინციელებს მოიხსენიებდნენ. მოკლედ, 1982 წლის კონსტიტუციის 66-ე მუხლის თანახმად, თურქეთის ყველა მოქალაქე თურქია, თურქი დედის ან თურქი მამის შვილიც თურქია, სკოლაში თურქული ენა ისწავლება და ეთნიკური უმცირესობების გათურქების (გინა თურქიზაციის J ) პროცესი აქტიურად მიმდინარეობდა/მიმდინარეობს. შედეგად, მცირე გამონაკლისების გარდა, ქვეყანამ მიიღო ბევრი ლოიალური მოქალაქე, რომელთაც შეიძლება, ახსოვთ თავიანთი წარმომავლობა, თუმცა რეალურ ცხოვრებაში ეს ნაკლებად მნიშვნელოვანია. გამონაკლისს ქურთული სათვისტომო წარმოადგენს, რომელიც გარდა კომპაქტური განსახლებისა, რაოდენობითაც გამოირჩევა. ქურთების დისკრიმინაციამ (მათ კარგა ხნის მანძილზე "მთის თურქებად" მოიხსენებდნენ, არადა, ამ ორ ეთნოსს შორის არავითარი ნათესაური კავშირი არაა). შედეგად თურქეთმა ქვეყნის აღმოსავლეთში შფოთვის და მღელვარების მუდმივმოქმედი კერა მიიღო.
ჩვენთვის თურქეთის ეთნიკური შემადგენლობის თემა საინტერესო იმიტომაა, თურქეთი ჩვენი მეზობელია და ზანზიბარისგან განსხვავებით, საერთო საზღვარი გვაქვს, ამასთან ჩვენ თანდათან მთელს მსოფლიოში დავიწყეთ ნათესავების ძიება და რაც მთავარია, სხვადასხვა დროს ქართველებით დასახლებული ტერიტორია დღეს თურქეთის რესპუბლიკის შემადგენლობაშია, ხოლო მოსახლეობა ძირითადად, არსად წასულა. საკითხავი ისაა, რამდენად თვლიან ის ადამიანები თავს ქართველად და საერთოდ აქვთ კი ამგვარი გრძნობა. თუმცა ეს დღევანდელი პოსტის თემა არაა. უბრალოდ, გადავხედოთ რამდენიმე სხვადასხვა წყაროს და წარმოდგენა შევიქმნათ თურქეთის ეთნიკური შემადგენლობის შესახებ.
დიაგრამაზე წარმოდგენილია "ეთნოლოგის" მონაცემები თურქეთში გავრცელებული ენების შესახებ. ამ წყაროს თანახმად, ქვეყნის მოსახლეობის 84% თურქულ (Turkic) ენებზე ლაპარაკობს (იგულისხმება, თურქული, თათრული, თურქმენული, აზერბაიჯანული და ა.შ.), 12.4%-ს შეადგენენ ქურთულ ენებზე მოლაპარაკეები (ზაზა (ენა და ხალხია!), ქურმანჯი და ა.შ.), შემდეგ მოდიან ჩრდილოკავკასიელები - 2.1% (იგულისხმებიან ყაბარდოელები, აფხაზები, აბაზები, ჩერქეზები). შემდეგ მოდიან არაბულ, ქართველურ, სლავურ და სხვა ენებზე მოლაპარაკე ხალხები.
როგორც ვხედავთ, ეს მონაცემები არც ისე სრულია, თუმცა ამსხვრევს მითს თურქეთის მონოეთნიკურობის შესახებ. როდესაც შენი მოსახლეობის მინიმუმ ოცი პროცენტი არ განეკუთვნება სატიტულო ერს, ე.ი. ეთნიკურ უმცირესობებისთვის დისკრიმინაციული პოლიტიკის გატარება არც ისე მომგებიანი იქნება, მით უმეტეს, თუკი ბოლო წლებია, უშუალოდ აკაკუნებ ევროკავშირის კარზე, რომელიც ამგვარ მიზეზს შენს გასაპანღურებლად აუცილებლად დაიხვევს თითზე.
გავლენიანმა თურქულმა გამოცემამ "მილიეთმა" და KONDA Research-მა (ეს უკანასკნელი თურქეთში საზოგადოებრივი აზრის კვლევის ავტორიტეტულ ორგანიზაციას წარმოადგენს) 2006 წელს საკმაოდ დიდი კვლევა ჩაატარა ქვეყნის სოციალური სტრუქტურის შესახებ. თურქეთის მასშტაბით გამოიკითხა შემთხვევით შერჩეული 50 ათასამდე ადამიანი. რესპონდენტებს კითხვები მათი ეთნიკური კუთვნილების შესახებაც დაუსვეს. ვერ გეტყვით, რამდენად სწორად განაზოგადეს შედეგები, მაგრამ თუკი მათ ვენდობით, ჩანს, რომ თურქეთის 73-მილიონიანიანი მოსახლეობიდან 76% თურქია, 15.7% - ქურთი. უფრო სრულად სტრუქტურა მარჯვნივ მდებარე ცხრილშია მოცემული. ქართულენოვან ცხრილში კი საერთაშორისო პროტესტანტული საზოგადოების Joshua Project -ის მონაცემებია, რომელიც მიგვითითებს, რომ თურქეთში მილიონზე მეტი რიცხოვნობის მქონე ეთნოსებს შეადგენენ თურქები, ქურთები, არაბები და ჩერქეზები (ჩრდილოკავკასიელები). ლაზებისა და ქართველების რაოდენობა 150 – 150 ათასს შეადგენს, აფხაზების - 56 ათასს და ა.შ.
ორიოდე წლის წინ თურქულ პრესაში გამოქვეყნდა რამდენიმე თურქული უნივერსიტეტის მიერ ქვეყნის უშიშროების საბჭოს მიერ დაკვეთილი კვლევის შედეგები. თუკი მას დავუჯერებთ, თურქების (და თურქულენოვანი ადამიანების) რაოდენობა ქვეყანაში 55 მილიონს შეადგენს, ქურთებისა - 12-15 მლნ.-ს, ჩერქეზების - 2.5 მილიონს, ქართველების - 1 მილიონს, არაბებისა - 870 ათასს, ლაზების - 80 ათასს, ალბანელების - 1.3 მილიონს და ა.შ.
როგორც ვხედავთ, მონაცემები თურქეთის ეთნიკური შემადგენლობის შესახებ არაერთგვაროვანია, თუმცა ყველა მიგვითითებს, რომ ძირითად ეთნოსებს ქვეყანაში თურქები და ქურთები შეადგენენ, ამასთან აქ ჩრდილოკავკასიელების, არაბების, ქართველების მნიშვნელოვანი რაოდენობა სახლობს. რაც შეეხება ქართველების რაოდენობის შესახებ ისეთ მოსაზრებებს, რომელთა მიხედვითაც თურქეთში ჩვენებურების სამმილიონიანი დიასპორა ცხოვრობს, ჩემს მიერ მოძიებული მასალები მსგავსის თქმის საშუალებას არ იძლევა და შეიძლება ჩავთვალოთ, რომ ეს გარკვეულწილად ლეგენდაცაა. რა თქმა უნდა, თურქეთის იმ მოქალაქეთა რიცხვი, რომლებსაც ქართველი ურევია წინაპრებში, ბევრი იქნება, მაგრამ რამდენად თვლიან ეს ადამიანები ქართველად, სულ სხვა საქმეა. თან არ დაგვავიწყდეს, რომ ისინი თავიანთი ქვეყნის ლოიალური მოქალაქეები არიან და ჩვენ პირველ რიგში ნათესავების ძებნის ნაცვლად, ჩვენი თანამოქალაქეების ინტეგრაციასა და საზოგადოებრივ ცხოვრებაში მათ სრულფასოვან ჩართვაზე უნდა ვიზრუნოთ...
Monday, September 13, 2010
Thursday, September 9, 2010
ღირებულებები საქართველოსა და აღმოსავლეთ ევროპაში - ჰომოსექსუალიზმი, რელიგია და მეუღლის ცემა
მსოფლიო ღირებულებათა კვლევა (World values survey) ტილბურგის უნივერსიტეტის მეტად საინტერესო პროექტია, რომლის მიზანიც მსოფლიოს მასშტაბით სხვადასხვა კულტურებში სოციალური, რელიგიური, პოლიტიკური თუ სხვა ღირებულებების მდგომარეობის შესწავლაა. იგი ითვალისწინებს გამოკითხვებს მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაში და რაც მთავარია, მათი მონაცემების მნიშვნელოვანი ნაწილი სრულიად ხელმისაწვდომია პროექტის ვებ-საიტზე. ნებისმიერ მსურველს შეუძლია, ონლაინ რეჟიმში გააანალიზოს მონაცემები, ან თუკი რომელიმე სტატისტიკური პროგრამა და/ან შესაბამისი ცოდნა გააჩნია, ჩამოტვირთოს და უფრო რთული გამოთვლები ჩაატაროს.
ბოლო დროს აქტიურად განიხილავენ ჩვენი საზოგადოების დამოკიდებულებას რელიგიის, არატრადიციული ურთიერთობების თუ სხვა მსგავსი სოციალურ-კულტურული საკითხების მიმართ. საინტერესოა, თუ რა ტენდენციას გვიჩვენებს მსოფლიო ღირებულებათა კვლევის შედეგები. ქვემოთ მოცემულია რამდენიმე გრაფიკი, რომელიც ერთმანეთთან ადარებს საქართველოსა და ასევე აღმოსავლეთ ევროპის რამდენიმე ქვეყნის შედეგებს, რომლებიც შედარებით ”გვგვანან” წარსულით თუ კულტურული თვალსაზრისით (გასაგებია, რომ მსგავსება საკამათო და პირობითია, თუმცა ანალიზისთვის ცუდი არაა).
როგორც ვხედავთ, გამოკითხვის თანახმად, საქართველო იმ ადამიანების პროცენტული მაჩვენებლით, რომლებიც მინიმუმ თვეში ერთხელ ან უფრო მეტჯერ ესწრება რელიგიურ მსახურებას, მხოლოდ რუმინეთს ჩამორჩება, ამასთან ჩვენთან საკმაოდ მცირეა იმ ადამიანების წილი, რომლებიც პრაქტიკულად არასოდეს დადიან ეკლესიებში, მეჩეთებში ან სხვა მსგავსი ტიპის დაწესებულეებში.
საინტერესოა, რომ საქართველოში გამოკითხულთა 97% რელიგიურია. რაც შეეხებათ სხვა ქვეყნებს, რელიგიური ადამიანების პროცენტული წილი ყველაზე დაბალი ბულგარეთშია, რომელიც ასევე გამოირჩევა ათეისტთა მაღალი მაჩვენებლით.
მიუხედავად იმისა, რომ რუმინეთის მოსახლეობაში საკმაოდ ძლიერია რელიგიური გრძნობები, ისინი, ბულგარელთა მსგავსად თვლიან, რომ რელიგიური ლიდერები ქვეყნის საერო ცხოვრებაში ნაკლებად უნდა ერეოდნენ. საინტერესოა, რომ იმ ადამიანთა წილი მოსახლეობაში, რომლებიც რაღაც დონეზე არ ეთანხმებიან აღნიშნულ აზრს და თვლიან, რომ ეკლესია უნდა ერეოდეს მთავრობის საქმიანობაში, სწორედ საქართველოშია მაქსიმალური.
ჩემი აზრით, ამ გრაფიკის სინამდვილეში ეჭვი არავის შეეპარება, რადგან ყველამ კარგად ვიცით, რომ ჰომოსექსუალური ურთიერთობები საქართველოში რბილად რომ ვთქვათ, მიუღებელია და ტაბუდადებული. ამ მაჩვენებლით საქართველო ჩამოთვლილი ქვეყნებისგან სრულიად განსხვავდება, რომლებშიც, თავის მხრივ მაინცდამაინც ლიბერალური დამოკიდებულება არ არის ერთსქესიანი ურთიერთობებისადმი...
ვერ გეტყვით, რისი ბრალია სერბების ამგვარი განწყობა ცოლის ცემისადმი, თუმცა ყველაზე მთავარი ისაა, რომ საქართველოში გამოკითხულთა 96% არასოდეს ამართლებს ქმრის მიერ მეუღლის ცემას. ისიც აღსანიშნავია, რომ ჩვენს ქვეყანაში კვლევის შედეგად არავის დაუფიქსირებია ამ მოვლენისადმი მეტნაკლებად დადებითი დამოკიდებულება...
თუკი ზემოთაღწერილი გრაფიკების შედეგებს მოკლედ შევაჯამებთ, ვნახავთ, რელიგიისა და რელიგიური ინსტიტუტებისადმი დადებითი დამოკიდებულება განხილული ქვეყნებიდან საქართველოში ყველაზე მაღალია. შეიძლება, ამითაც ავხსნათ ჰომოსექსუალური ურთიერთობებისადმი მკვეთრად უარყოფითი დამოკიდებულება. ამასთან, საქართველოს მოსახლეობა უარყოფითადაა ოჯახური ძალადობისადმი განწყობილი, თუმცა, ადამიანთა მოსაზრება ხშირ შემთხვევაში არ ასახავს იმას, რასაც ისინი სინამდვილეში აკეთებენ...
ბოლო დროს აქტიურად განიხილავენ ჩვენი საზოგადოების დამოკიდებულებას რელიგიის, არატრადიციული ურთიერთობების თუ სხვა მსგავსი სოციალურ-კულტურული საკითხების მიმართ. საინტერესოა, თუ რა ტენდენციას გვიჩვენებს მსოფლიო ღირებულებათა კვლევის შედეგები. ქვემოთ მოცემულია რამდენიმე გრაფიკი, რომელიც ერთმანეთთან ადარებს საქართველოსა და ასევე აღმოსავლეთ ევროპის რამდენიმე ქვეყნის შედეგებს, რომლებიც შედარებით ”გვგვანან” წარსულით თუ კულტურული თვალსაზრისით (გასაგებია, რომ მსგავსება საკამათო და პირობითია, თუმცა ანალიზისთვის ცუდი არაა).
როგორც ვხედავთ, გამოკითხვის თანახმად, საქართველო იმ ადამიანების პროცენტული მაჩვენებლით, რომლებიც მინიმუმ თვეში ერთხელ ან უფრო მეტჯერ ესწრება რელიგიურ მსახურებას, მხოლოდ რუმინეთს ჩამორჩება, ამასთან ჩვენთან საკმაოდ მცირეა იმ ადამიანების წილი, რომლებიც პრაქტიკულად არასოდეს დადიან ეკლესიებში, მეჩეთებში ან სხვა მსგავსი ტიპის დაწესებულეებში.
საინტერესოა, რომ საქართველოში გამოკითხულთა 97% რელიგიურია. რაც შეეხებათ სხვა ქვეყნებს, რელიგიური ადამიანების პროცენტული წილი ყველაზე დაბალი ბულგარეთშია, რომელიც ასევე გამოირჩევა ათეისტთა მაღალი მაჩვენებლით.
მიუხედავად იმისა, რომ რუმინეთის მოსახლეობაში საკმაოდ ძლიერია რელიგიური გრძნობები, ისინი, ბულგარელთა მსგავსად თვლიან, რომ რელიგიური ლიდერები ქვეყნის საერო ცხოვრებაში ნაკლებად უნდა ერეოდნენ. საინტერესოა, რომ იმ ადამიანთა წილი მოსახლეობაში, რომლებიც რაღაც დონეზე არ ეთანხმებიან აღნიშნულ აზრს და თვლიან, რომ ეკლესია უნდა ერეოდეს მთავრობის საქმიანობაში, სწორედ საქართველოშია მაქსიმალური.
ჩემი აზრით, ამ გრაფიკის სინამდვილეში ეჭვი არავის შეეპარება, რადგან ყველამ კარგად ვიცით, რომ ჰომოსექსუალური ურთიერთობები საქართველოში რბილად რომ ვთქვათ, მიუღებელია და ტაბუდადებული. ამ მაჩვენებლით საქართველო ჩამოთვლილი ქვეყნებისგან სრულიად განსხვავდება, რომლებშიც, თავის მხრივ მაინცდამაინც ლიბერალური დამოკიდებულება არ არის ერთსქესიანი ურთიერთობებისადმი...
ვერ გეტყვით, რისი ბრალია სერბების ამგვარი განწყობა ცოლის ცემისადმი, თუმცა ყველაზე მთავარი ისაა, რომ საქართველოში გამოკითხულთა 96% არასოდეს ამართლებს ქმრის მიერ მეუღლის ცემას. ისიც აღსანიშნავია, რომ ჩვენს ქვეყანაში კვლევის შედეგად არავის დაუფიქსირებია ამ მოვლენისადმი მეტნაკლებად დადებითი დამოკიდებულება...
თუკი ზემოთაღწერილი გრაფიკების შედეგებს მოკლედ შევაჯამებთ, ვნახავთ, რელიგიისა და რელიგიური ინსტიტუტებისადმი დადებითი დამოკიდებულება განხილული ქვეყნებიდან საქართველოში ყველაზე მაღალია. შეიძლება, ამითაც ავხსნათ ჰომოსექსუალური ურთიერთობებისადმი მკვეთრად უარყოფითი დამოკიდებულება. ამასთან, საქართველოს მოსახლეობა უარყოფითადაა ოჯახური ძალადობისადმი განწყობილი, თუმცა, ადამიანთა მოსაზრება ხშირ შემთხვევაში არ ასახავს იმას, რასაც ისინი სინამდვილეში აკეთებენ...
Tuesday, September 7, 2010
გაიცანით აშშ
ავსტრიის შეერთებული შტატები, უფრო სწორად, დიდი ავსტრიის შეერთებული შტატები - შესაძლოა, ეს სახელმწიფო გვეხილა დღევანდელი ცენტრალური ევროპის ტერიტორიაზე, 1906 წელს ეთნიკური რუმინელის და ავსტო-უნგრეთის მოქალაქე იურისტის, აურელ პოპოვიცისიდეას ფართო მხარდაჭერა რომ ჰქონოდა.
ავსტრიის იმპერია, რომელიც 1867 წელს უნგრეთის რევოლუციის შედეგად დუალისტურ მონარქიად იქცა, მულტიეთნიკურ სახელმწიფოს წარმოადგენდა. რამდენადაც გასაკვირი უნდა იყოს, უნგრეთის შემადგენლობაში შემავალი ხალხები უფრო მეტად განიცდიდნენ ძალდატანებითი ასიმილაციის, ე.წ. მადიარიზაციის პროცესს, ვიდრე ამას იმპერიის დასავლეთ და სამხრეთ ნაწილში გერმანულენოვანი ავსტრიელები აკეთებდნენ. ცხადი იყო,
რომ საჭირო იყო ასიმეტრიული მოწყობის რაღაც სახე, რომელიც სხვა ხალხებსაც, რომლებიც ქვეყნის მოსახლეობის 66 %-ს შეადგენდნენ, განვითარების თანაბარი საშუალებას მისცემდა. პირველი ამგვარი მოთხოვნა ჩეხურმა საზოგადოებამ წამოაყენა, რომელიც მრავალრიცხოვანი, ეკონომიკურად დაწინაურებული და საკმაოდ გავლენიანი იყო, თუმცა მათ წინააღმდეგობას სწორედ უნგრული ნაწილი უწევდა გერმანულენოვანზე მეტად, რადგან ამ მოვლენით უნგრული ზედაფენის, როგორც ქვეყნის მმართველი კლასის გავლენა დასუსტდებოდა, პლუს - უნგრეთი ტერიტორიული თვალსაზრისით საკმაოდ შემცირდებოდა. ასევე ცნობილია, რომ თავის დროზე მსგავსი იდეის, კერძოდ ”დუნაის სახელმწიფოს” იდეა დიდ უნგრელ მოღვაწეს (ეთნიკურად სლოვაკ) ლაიოშ კოშუტსაც გააჩნდა.
პოპოვიცის მიერ შემოთავაზებული გეგმა ითვალისწინებდა 15 ავტონომიური ერთეულის შექმნას, რომელთა საზღვრებიც ეთნიკური ჯგუფების განსახლების არეალს ემთხვეოდა. როგორც ვხედავთ, ქვეყნის ტერიტორიაზე სამი გერმანულენოვანი, ორ-ორი იტალიურ და უნგრულენოვანი, ხოლო თითო-თითო ჩეხური, სლოვაკური, პოლონური, უკრაინული, ხორვატული და სერბული ერთეული უნდა შექმნილიყო, თავიანთი საკმაოდ მაღალი დონის თვითმმართველობით. ამგვარად, დუალისტური მონარქია ასიმეტრიულ ფედერალურ სახელმწიფოდ გადაიქცეოდა.
ასეა თუ ისე, მსგავსი იდეა ვერ განხორციელდა, ჩვენ კი მხოლოდ შეგვიძლია, ვიმსჯელოთ, გახდებოდა თუ არა უკეთესი მსოფლიო ავსტრო-უნგრეთის აშშ-დ გადაკეთების შემთხვევაში. შეიძლებოდა, მაშინ სერბ სტუდენტსაც არ გამოეკრა იმ საბედისწერო დღეს ჩახმახისათვის თითი.
ავსტრიის იმპერია, რომელიც 1867 წელს უნგრეთის რევოლუციის შედეგად დუალისტურ მონარქიად იქცა, მულტიეთნიკურ სახელმწიფოს წარმოადგენდა. რამდენადაც გასაკვირი უნდა იყოს, უნგრეთის შემადგენლობაში შემავალი ხალხები უფრო მეტად განიცდიდნენ ძალდატანებითი ასიმილაციის, ე.წ. მადიარიზაციის პროცესს, ვიდრე ამას იმპერიის დასავლეთ და სამხრეთ ნაწილში გერმანულენოვანი ავსტრიელები აკეთებდნენ. ცხადი იყო,
რომ საჭირო იყო ასიმეტრიული მოწყობის რაღაც სახე, რომელიც სხვა ხალხებსაც, რომლებიც ქვეყნის მოსახლეობის 66 %-ს შეადგენდნენ, განვითარების თანაბარი საშუალებას მისცემდა. პირველი ამგვარი მოთხოვნა ჩეხურმა საზოგადოებამ წამოაყენა, რომელიც მრავალრიცხოვანი, ეკონომიკურად დაწინაურებული და საკმაოდ გავლენიანი იყო, თუმცა მათ წინააღმდეგობას სწორედ უნგრული ნაწილი უწევდა გერმანულენოვანზე მეტად, რადგან ამ მოვლენით უნგრული ზედაფენის, როგორც ქვეყნის მმართველი კლასის გავლენა დასუსტდებოდა, პლუს - უნგრეთი ტერიტორიული თვალსაზრისით საკმაოდ შემცირდებოდა. ასევე ცნობილია, რომ თავის დროზე მსგავსი იდეის, კერძოდ ”დუნაის სახელმწიფოს” იდეა დიდ უნგრელ მოღვაწეს (ეთნიკურად სლოვაკ) ლაიოშ კოშუტსაც გააჩნდა.
პოპოვიცის მიერ შემოთავაზებული გეგმა ითვალისწინებდა 15 ავტონომიური ერთეულის შექმნას, რომელთა საზღვრებიც ეთნიკური ჯგუფების განსახლების არეალს ემთხვეოდა. როგორც ვხედავთ, ქვეყნის ტერიტორიაზე სამი გერმანულენოვანი, ორ-ორი იტალიურ და უნგრულენოვანი, ხოლო თითო-თითო ჩეხური, სლოვაკური, პოლონური, უკრაინული, ხორვატული და სერბული ერთეული უნდა შექმნილიყო, თავიანთი საკმაოდ მაღალი დონის თვითმმართველობით. ამგვარად, დუალისტური მონარქია ასიმეტრიულ ფედერალურ სახელმწიფოდ გადაიქცეოდა.
ასეა თუ ისე, მსგავსი იდეა ვერ განხორციელდა, ჩვენ კი მხოლოდ შეგვიძლია, ვიმსჯელოთ, გახდებოდა თუ არა უკეთესი მსოფლიო ავსტრო-უნგრეთის აშშ-დ გადაკეთების შემთხვევაში. შეიძლებოდა, მაშინ სერბ სტუდენტსაც არ გამოეკრა იმ საბედისწერო დღეს ჩახმახისათვის თითი.
Saturday, August 21, 2010
ქართულენოვანი Google და რელიგიური ექსტრემიზმი
დღეს ”გუგლის” ქართულენოვანმა ვერსიამ სიურპრიზი შემოგვთავაზა. როდესაც ეძებთ რაიმე ისეთს, რაც რეალურ შედეგს არ მოგცემდათ, მაგ. ”ასდლკჯ ადსლკ ჯალსკდ ” და მსგავს ტექსტს, ”გუგლი” ასეთი ტექსტით გპასუხობთ:
აი, სქრინშოთიც:
[caption id="attachment_469" align="aligncenter" width="690" caption="სიახლე ქართულ ”გუგლში”"][/caption]
როგორც ვხედავთ, თვით ”გუგლიც” კი გახდა ფსევდორელიგიური ექსტრემიზმის შეტევის მსხვერპლი, ან ვინმემ უშნოდ იხუმრა.
როგორც გავარკვიე, ”გუგლის” გაქართულებაც ვოლუნტიერების მეშვეობით ხდება, ანუ ნებისმიერ თქვენგანს შეუძლია, მონაწილეობა მიიღოს ამ პროცესში. ჰოდა, თუკი ნამდვილად განაღვლებთ ამ საჭირო პროდუქტის ბედი თქვენს მშობლიურ ენაზე და გაქვთ გუგლის ანგარიში (ექაუნთი), შეიარეთ ამ ვებ-საიტზე, მცირეოდენი რეგისტრაციის შემდეგ გადადით რედაქტირების გვერდზე და ჩაასწორეთ ზემოთაღნიშნული ტექსტი. დამიჯერეთ, ამით ნამდვილად კარგ საქმეს გააკეთებთ...
”თქვენი შეკითხვა - Google Ineqw;flk jdsa;lsf;lfdklhs - არ მოერგო არც ერთ დოკუმენტს. ქრისტეს მშვიდობა შენთან!
რჩევა-დარიგება:
* დარწმუნდით ყველა სიტყვის მართლწერაში.
* სცადეთ სხვა საკვანძო სიტყვები. წყალობა ღვთისა შენთანა!
* სცადეთ უფრო ზოგადი საკვანძო სიტყვები.
* სცადეთ ნაკლები საკვანძო სიტყვები.”
აი, სქრინშოთიც:
[caption id="attachment_469" align="aligncenter" width="690" caption="სიახლე ქართულ ”გუგლში”"][/caption]
როგორც ვხედავთ, თვით ”გუგლიც” კი გახდა ფსევდორელიგიური ექსტრემიზმის შეტევის მსხვერპლი, ან ვინმემ უშნოდ იხუმრა.
როგორც გავარკვიე, ”გუგლის” გაქართულებაც ვოლუნტიერების მეშვეობით ხდება, ანუ ნებისმიერ თქვენგანს შეუძლია, მონაწილეობა მიიღოს ამ პროცესში. ჰოდა, თუკი ნამდვილად განაღვლებთ ამ საჭირო პროდუქტის ბედი თქვენს მშობლიურ ენაზე და გაქვთ გუგლის ანგარიში (ექაუნთი), შეიარეთ ამ ვებ-საიტზე, მცირეოდენი რეგისტრაციის შემდეგ გადადით რედაქტირების გვერდზე და ჩაასწორეთ ზემოთაღნიშნული ტექსტი. დამიჯერეთ, ამით ნამდვილად კარგ საქმეს გააკეთებთ...
Sunday, August 8, 2010
უორჰოლიზებული მაო
ჩან ჰონტუ ბოლო წლების ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ჩინელი მხატვარია, რომელიც ამჟამად ნიუ-იორკში ცხოვრობს და მოღვაწეობს. იგი არ ერიდება საკუთარ ქვეყანაში არსებული სისტემის მკაცრ კრიტიკას. ჩან ჰონტუს ნამუშევრების ყველაზე მნიშვნელოვანი სერიის თემა დიდი ბელადის, მაო ძე-დუნის ხატებაა, რომელიც ჩანს ყველგან - პინგ-პონგის სათამაშო მაგიდაზეც და Quaker Oats-ის შეფუთვაზე. იგი გიყურებთ თავისი მაცდური კაცთმოყვარე ღიმილით, თვალს გადევნებთ და ცდილობს, თქვენშიც მოახდინოს კულტურული რევოლუცია, რომელიც განსხვავებით ჩინურისგან, დაგეხმარებათ, კარგად დაინახოთ წითელი დიქტატის, პიროვნების კულტის და ჩაკეტილი სივრცის უარყოფითი გავლენა და ამოძირკვოთ იგი საკუთარი გონებიდან.
[caption id="" align="alignnone" width="533" caption="ქვის მაო"][/caption]
[caption id="" align="alignnone" width="499" caption="პოპკორნის მაო"][/caption]
[caption id="" align="alignnone" width="384" caption="ბრინჯის მაო"][/caption]
[caption id="" align="alignleft" width="520" caption="პინგ-პონგის მაო"][/caption]
[caption id="" align="alignnone" width="500" caption="საიდუმლო ბანკეტი (The Last Banquette)"][/caption]
[caption id="" align="alignnone" width="369" caption="იგი ჩინელი სტალინია"][/caption]
[caption id="" align="alignnone" width="533" caption="ქვის მაო"][/caption]
[caption id="" align="alignnone" width="499" caption="პოპკორნის მაო"][/caption]
[caption id="" align="alignnone" width="384" caption="ბრინჯის მაო"][/caption]
[caption id="" align="alignleft" width="520" caption="პინგ-პონგის მაო"][/caption]
[caption id="" align="alignnone" width="500" caption="საიდუმლო ბანკეტი (The Last Banquette)"][/caption]
[caption id="" align="alignnone" width="369" caption="იგი ჩინელი სტალინია"][/caption]
Wednesday, August 4, 2010
მომიტევეთ პოსტის სათაურში გაუმართავი ფრანგულისთვის, მაგრამ მგონია, რომ დღევანდელ პოსტს ამგვარი ტიტული შეეფერებოდა.
მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაში ადმინისტრაციულ ერთეულებს საკუთარი სიმბოლიკა - დროშები, გერბები და ჰიმნებიც კი გააჩნიათ. კარგია, რომ ამ მხრივ საქართველოშიც იგრძნობა გარკვეული ძვრები. საქართველოს ზოგიერთ ქალაქს მეფის რუსეთის დროსაც ჰქონდა საკუთარი ჰერალდიკური ნიშნები, კომუნისტური მმართველობისას აღნიშნული ტრადიცია არ იქნა შენარჩუნებული. მხოლოდ გასული საუკუნის 80-იან წლებში შეიქმნა თბილისის და რამდენიმე სხვა ქალაქის დროშა და გერბი. როგორც ჩანს, საქართველოს მთავრობამ აღნიშნული ხარვეზის გამოსწორება გადაწყვიტა და შედეგად საქართველოს რამდენიმე ქალაქსა და მუნციპალიტეტს საკუთარი ჰერალდიკური ნიშნებიც გაუჩნდათ, რომელთა შესახებ ინფორმაციის მოპოვება ქართულენოვან ვიკიპედიაშიც შეგიძლიათ, თუმცა სამწუხაროდ, სია არასრულია.
[gallery]
როგორც ხედავთ, წამოწყება კარგია, თუმცა ერთი შეხედვითაც ჩანს, რომ სიმბოლიკა თითქოს ერთფეროვანია და ერთ თარგზეა მოჭრილი. ჰერალდიკური ნიშნები გარკვეულწილად უნდა განასახიერებდნენ ამა თუ იმ ტერიტორიული ერთეულის ისტორიას, კულტურულ თავისებურებებს, რისი თქმაც ამ ახალ დროშებზე და გერბებზეც ნაკლებად შესაძლებელია...
თუმცა, კარგიც არ უნდა დაგვავიწყდეს, რადგან აღნიშნული სიმბოლიკის არსებობა ნორმალური სახელმწიფოსთვის აუცილებელია და მოდით, ჩავთვალოთ ეს წამოწყება წინ გადადგმულ ნაბიჯად.
[slideshow]
მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაში ადმინისტრაციულ ერთეულებს საკუთარი სიმბოლიკა - დროშები, გერბები და ჰიმნებიც კი გააჩნიათ. კარგია, რომ ამ მხრივ საქართველოშიც იგრძნობა გარკვეული ძვრები. საქართველოს ზოგიერთ ქალაქს მეფის რუსეთის დროსაც ჰქონდა საკუთარი ჰერალდიკური ნიშნები, კომუნისტური მმართველობისას აღნიშნული ტრადიცია არ იქნა შენარჩუნებული. მხოლოდ გასული საუკუნის 80-იან წლებში შეიქმნა თბილისის და რამდენიმე სხვა ქალაქის დროშა და გერბი. როგორც ჩანს, საქართველოს მთავრობამ აღნიშნული ხარვეზის გამოსწორება გადაწყვიტა და შედეგად საქართველოს რამდენიმე ქალაქსა და მუნციპალიტეტს საკუთარი ჰერალდიკური ნიშნებიც გაუჩნდათ, რომელთა შესახებ ინფორმაციის მოპოვება ქართულენოვან ვიკიპედიაშიც შეგიძლიათ, თუმცა სამწუხაროდ, სია არასრულია.
[gallery]
როგორც ხედავთ, წამოწყება კარგია, თუმცა ერთი შეხედვითაც ჩანს, რომ სიმბოლიკა თითქოს ერთფეროვანია და ერთ თარგზეა მოჭრილი. ჰერალდიკური ნიშნები გარკვეულწილად უნდა განასახიერებდნენ ამა თუ იმ ტერიტორიული ერთეულის ისტორიას, კულტურულ თავისებურებებს, რისი თქმაც ამ ახალ დროშებზე და გერბებზეც ნაკლებად შესაძლებელია...
თუმცა, კარგიც არ უნდა დაგვავიწყდეს, რადგან აღნიშნული სიმბოლიკის არსებობა ნორმალური სახელმწიფოსთვის აუცილებელია და მოდით, ჩავთვალოთ ეს წამოწყება წინ გადადგმულ ნაბიჯად.
[slideshow]
Subscribe to:
Posts (Atom)